Jaja, ze bestaan nog: platenspelers! Voor veel mensen is de platenspeler (of pick-up) een fossiel apparaat: LP's zul je immers niet zo snel meer terugvinden bij de muziekwinkel... toch? Niet dus. Veel mensen vinden de weerklank van de cd 'hard' of krijsend klinken, waar vinyl een warmere en gedetailleerde weergave geeft. Een LP heeft net wat extra charme. Daar komt nog bij dat de elektronische (dans)muziek eind jaren tachtig een revolutie veroorzaakte en sindsdien geniet vinyl van een tweede jeugd. Ook nu worden er nog platen geperst van populaire bands als 'The White Stripes' en ouder vinyl wordt regelmatig opnieuw uitgebracht op: nieuw vinyl.
Jij wilt een platenspeler kopen en daar kun je wel wat hulp bij gebruiken. Hieronder bespreken we de belangrijkste dingen waar je op kunt letten bij de aankoop van een platenspeler.
Belangrijke onderdelen van de platenspeler
In de specificaties van een platenspeler kom je vaak als eerste 'Torque' tegen. Dit staat voor de kracht van de platenspeler, oftewel de sterkte van de motor. Torque bepaalt hoe snel een platenspeler op tempo is na een start en hoe stabiel het tempo is. Het belangrijkste element van de platenspeler is de naald of het element. Deze zal op den duur slijten en moet worden vervangen, wat best prijzig kan zijn. Verder is een voorversterker bij de platenspeler voor veel mensen belangrijker dan ze denken. Moderne versterkers missen namelijk vaak een phono-uitgang, een speciale uitgang die het relatief zwakke signaal van de platenspeler versterkt tot een acceptabel niveau. Heeft de platenspeler een voorversterker, dan is deze aan te sluiten op een 'gewone' aansluiting op de versterker en is er dus geen phono-uitgang nodig. Tevens is het handig om het toerental van de platenspeler handmatig aan te kunnen passen. Veel (vooral ouder) vinyl is met een andere snelheid geperst en moet met een afwijkende snelheid afgespeeld worden. 33, 45 en 78 toeren per minuut zijn de meest voorkomende snelheden bij platenspelers.
Dj's en platenspelers
Een dj stelt natuurlijk strengere eisen aan de platenspeler. Die krijgt onder andere te maken met pitch control. Hiermee is de afspeelsnelheid van de platenspeler zeer nauw te regelen zodat een plaat makkelijker gemixt kan worden met een andere plaat die een net iets hogere snelheid heeft.
Tegenwoordig werkt een dj niet alleen meer met LP’s en platenspelers, maar ook met cd’s. Je hebt speciale dj turntables. Dit zijn cd-spelers speciaal ontwikkeld voor dj’s. Je kunt met cd’s werken als met een LP: pitchen, scratchen, juggling, het kan allemaal. Sommigen zien er zelfs uit als platenspelers. De allernieuwste ontwikkeling is een iPod Dj-mixer waarop je twee iPods kunt aansluiten. Een platenspeler die dus met mp3-bestanden werkt en waarmee je technieken als scratchen, faden etc. gewoon kunt blijven toepassen.
Overige onderdelen platenspelers
Platenspelers zijn er met of zonder afdekkap. Voor een dj is een afdekkap niet nodig, maar als jij je platenspeler stofvrij wilt houden kan een afdekkap erg handig zijn. De arm van de platenspeler moet soepel en verstelbaar zijn. Bij sommige platenspelers kun je de draaiarm verwisselen voor een rechte of een S-vormige draaiarm. Platenspelers verschillen ook in aandrijftechniek. Je hebt platenspelers met snaaraandrijving en platenspelers met directe aandrijving. Een ‘direct’ aandrijving werkt met een magneet die de platenspeler stevig en nauwkeurig in balans houdt. De snaar- of riemaandrijving is minder krachtig en kan uit balans raken. Tenslotte is er nog de signaal-ruisverhouding bij de platenspeler. Dit is de verhouding tussen de muziek (signaal) en het achtergrondgeluid (ruis). Hoe hoger dit getal, hoe beter het geluid van de platenspeler.
Wat is vinyl precies?
Polyvinyl chloride is een veelgebruikt plastic, namelijk goedkoop en makkelijk te assembleren. Overigens: de term vinyl record kwam pas in de jaren '80 op. De meeste LP's van voor de jaren '50 zijn gemaakt van andere materialen.
Wat klinkt nu beter, cd of vinyl?
Dit is een eindeloze discussie onder muziekliefhebbers. Uiteindelijk gaat het er vooral om hoe de muziek opgenomen wordt, niet waarop. SACD- en dvd-audio zijn verbeterde digitale standaarden die een geluid reproduceren dat niet onderdoet voor de beste vinyl pressing.
Kan ik ook mijn oude 7-singles erop afspelen?
Zolang het draaiplateau ruim genoeg is, kun je er elk formaat op afspelen.
Wat is CD-J of Final Scratch / Is er ook zoiets voor deejays die alleen cd's spelen?
Pioneer is de ontwikkelaar van een succesvolle cd-speler die te hanteren is als een platenspeler of turntable. Hiermee is het dus mogelijk om met cd's makkelijk te mixen en te scratchen. Dit geeft een enorm voordeel want cd's zijn veel goedkoper en sneller te produceren dan vinyl.
Kan ik LP's op deze site vergelijken?
Dit is mogelijk, al is het aanbod van vinyl op Internet beperkt. Zie de categorie cd’s onder entertainment.
Hieronder vind je een alfabetisch overzicht van de gebruikte begrippen. Wil je meteen op zoek naar een platenspeler?
Pitch control
Hiermee is de afspeelsnelheid zeer nauw te regelen zodat de ene plaat makkelijker gemixt kan worden met de andere plaat die een net iets hogere snelheid heeft.
Signaal-ruisverhouding
Dit is de verhouding tussen de muziek (signaal) en het achtergrondgeluid (ruis). Hoe hoger dit getal, hoe beter het geluid.
Toerental
Het is handig om het toerental van de platenspeler handmatig aan te kunnen passen. Veel (vooral ouder) vinyl is met een andere snelheid geperst en moet met een afwijkende snelheid afgespeeld worden. 33, 45 en 78 toeren per minuut zijn de meest voorkomende snelheden.
Voorversterker
Verder is een voorversterker voor veel mensen belangrijker dan ze denken. Moderne versterkers missen namelijk vaak een phono-uitgang, een speciale uitgang die het relatief zwakke signaal van de LP versterkt tot een acceptabel niveau. Heeft de platenspeler een voorversterker, dan is deze aan te sluiten op een 'gewone' aansluiting op de versterker en is er dus geen phono-uitgang nodig.
Wow & flutter
Wow en flutter zijn termen die de frequentievariatie van een weergegeven klank meetbaar maken. Een platenspeler zal nooit op een exacte en constante snelheid spelen. De 'pitch' (de snelheid van het afgespeelde geluid) kan per één of twee seconden fluctueren, wat 'Wow' heet. Als dat in hogere mate voorkomt noemt men het 'flutter'. Leuk dat de fabrikanten het aangeven maar het blijft een relatief begrip omdat de platenspeler erg gevoelig is voor zijn omgeving.